Gwintowniki i narzynki to narzędzia wieloostrzowe służące do gwintowania wewnętrznego w otworach przygotowanych wcześniej. Praca gwintowania polega na wkręcaniu go w otwór jak śrubę, a ostrza gwintownika powstają w wyniku frezowania.
Wymiary gwintowników
Gwintowniki maszynowe dostępne są w dwóch nakrojach: nakrój B i nakrój C. Nakrój C występuje w dwóch wersjach co w praktyce daje nam trzy rodzaje gwintowników.
Nakrój B to nakrój prosty stosowany do wykonywania otworów przelotowych. Ma on nacięcie na samym początku gwintownika, dzięki któremu wióry są wypychane w dół otworu, co daje nam mniejsze prawdopodobieństwo złamania gwintownika bądź wszelkiego uszkodzenia gwintownika jak i wyszczerbienie wykonywanego otworu.
Nakrój C jest to nakrój krótki, który występuje w dwóch rodzajach: skrętnym i prostym. Nakrój prosty jest przystosowany do otworów przelotowych jak i nieprzelotowych. Ten nakrój ma rowki wiórowe proste, w których zbierają się wióry podczas obróbki. Jest on uniwersalnym gwintownikiem, który może wykonywać otwory przelotowe jak i nieprzelotowe, lecz nie zaleca się go do gwintowania otworów dużej ilości. Nakrój C skrętny jest nakrojem krótkim, który stosowany jest do obróbki otworów nieprzelotowych. Ma on rowki wiórowe skrętne, dzięki którym wióry powstałe podczas obróbki detalu wyprowadzane są w górę otworu. Dzięki temu rozwiązaniu wióry nie zostają w otworze i jest możliwość gwintowania wysokowydajnego.
Przy wykonywaniu obróbki maszynowej do wykonywania pracy stosowany jest najczęściej jeden gwintownik w pełnym zarysie gwintu.
Do obróbki ręcznej koniecznością jest zastosowanie kompletu gwintowników, który najczęściej składa się z: gwintownika zdzieraka i wytaczaka bądź trzech narzędzi: zdzieraka, pośrednika i wykańczaka.
Wyróżniamy gwintowniki do gwintów walcowych jak i stożkowych, do gwintów metrycznych, calowych oraz rurowych, a są one wyróżnione ze względu na rodzaj nacinanego gwintu. Gwintowniki są najczęściej wykonane ze stali szybkotnącej HSS oraz ze stali szybkotnącej kobaltowej HSSE z dodatkiem 5% kobaltu oraz ze stali szybkotnącej kobaltowej proszkowej HSSEPM. Dostępne są w różnych wersjach bez pokrycia jak i z pokryciem i w różnych odmianach nakroju. W Polsce producentem samych gwintowników jest firma Fanar pochodząca z Ciechanowa lecz pokrętła do gwintowników produkowane są przez mniejsze firmy.
Aby nagwintować ręcznie otwór potrzebujemy do tego kompletu gwintowników ręcznych składających się najczęściej z dwóch bądź trzech gwintowników. Gwintownik do gwintowania posiada zabierak kwadratowy, który oznaczony jest literą ,,a”, oraz stałą długość, która określona jest według niemieckiej normy DIN 352 lub DIN 5157. Jest to przez duże obciążenia, które występują podczas pracy.Dostępne są dwa rodzaje pokręteł: pokrętło do gwintowników PBPc oraz pokrętło do gwintowników z grzechotką.
Narzynki do gwintowania
Narzynki do gwintów są narzędziami skrawającymi, które podczas ich nakręcania na detal, którym jest przeważnie wałek bądź stożek wykonuje gwint zewnętrzny ( oferta narzędzia do gwintów Artykuły Techniczne ) . Dzielimy narzynki ze względu na rodzaj wykonywanego gwint na: narzynki metryczne, narzynki drobnozwojne, narzynki calowe do rur oraz narzynki Whitwortha i zestawy do gwintowania. narzynki metryczne są w dwóch rodzajach: narzynki metryczne zwykłe o oznaczeniu M oraz narzynki metryczne drobnozwojne z oznaczeniem MF i oba posiadają kąt wierzchołkowy 60 stopni. Jest to jeden z popularniejszych gwintów na świecie. narzynki produkowane są ze stali szybkotnącej HSS jak i ze stali szybkotnącej kobaltowej HSSE z dodatkiem 5 % kobaltu. Narzynki HSS dają możliwość gwintowania materiałów o wytrzymałości na rozciąganie max. Rm= 800 MPa i jego twardość wynosi 35 HRC. Możemy nimi gwintować stal, staliwo jak i aluminium.
Narzynki wyprodukowane ze stali szybkotnącej kobaltowej HSSE posiadają swoją twardość 64 HRC i mają one tylko 5% kobaltu ponieważ zbyt wilka ilość kobaltu może osłabić narzędzie i prowadzić do jego wykruszania. Przeznaczone są one do pracy na materiałach takich jak: stal nierdzewna i żeliwo.
Do pracy narzynkami ręcznymi potrzebna jest nam oprawka, która posiada prostą budowę, oznacza się je symbolem gedług PN,, PBGa” oraz podaną średnicę jak i grubość mocowanej narzynki np. Oprawka do narzynek 25×0. Oprawki do pracy narzynką ręczną składają się z: rączek, oprawki i śrub. Są dwa rodzaje śrub:
