Zapalenie żył powierzchniowych to stan zapalno-zakrzepowy w układzie żył powierzchniowych. Objawia się stwardnieniem żyły, bólem, tkliwością i zaczerwienie skóry, nierzadko obrzękiem. To objawy, z którymi zgłasza się pacjent. Ból narasta w spoczynku, a podczas ruchu wyraźnie maleje.
Table of Contents
ToggleJakie są przyczyny zapalenia żył?
Zapalenie żył powierzchniowych może wystąpić spontanicznie, szczególnie w obrębie żył, które są niewydolne, czyli w żylakach, czy głównych pniach: żyle odpiszczelowej czy odstrzałkowej. Chociaż etiologia jest często niejasna, najczęściej zakrzepica żył powierzchniowych kojarzona jest z jednym ze składników triady Virchowa:
- uszkodzenia ściany naczynia żylnego, które może wynikać z urazu, np. po interwencjach medycznych czyli zabiegach na żyłach,
- zastoju krwi lub spowolnienia jej przepływ np. w wyniku długiego leżenia,
- zmian w składnikach krwi powodujących nadmierną krzepliwość.
Jakie często występuje o zapalenie żył?
Dokładna częstość występowania zakrzepicy żył powierzchniowych nie jest znana. Szacuje się, że jest ona dwa do trzech razy częstsza niż zakrzepica żył głębokich. W wielu przypadkach przebiega łagodnie i ustępuje bez leczenia. Pacjenci nie zwracają się wtedy o pomoc do lekarza.
Czy zapalenie żył jest niebezpieczne?
Zakrzep lepiej przylega do ściany żył powierzchownych niż żył układu głębokiego, co ma miejsce w zakrzepicy żył głębokich. Z tego powodu rzadziej niesie ryzyko powikłań w postaci zatorowości płucnej, czyli odrywania się zakrzepu i wędrowania go w kierunku żył głębokich, a potem tętnicy płucnej. Jednak uważa się, że aż co trzecie zapalenie żył powierzchniowych wywołuje zatorowość płucną, najczęściej bezobjawową, a aż około 10% może wywołać zatorowości płucną zagrażającą życiu. Dlatego ważne jest, by nie bagatelizować objawów.
Jak rozpoznaje się zapalenie żył?
Rozpoznanie zapalenia żył powierzchniowych opiera się przede wszystkim na oglądzie i dotyku miejsca, gdzie zlokalizowany jest zakrzep. Noga jest tutaj zaczerwieniona, żyła twarda i bolesna w dotyku. Obowiązkowe jest badanie USG-Doppler, by określić wielkość skrzepliny i miejsce jej zlokalizowania. Ważne jest też monitorowanie na pomocą ultrasonografii postępów leczenia.
Jak leczy się o zakrzepicę żył powierzchniowych?
Kompresjoterapia i mobilizacja pacjenta to najważniejsze metody leczenia zakrzepicy żył powierzchniowych. W przypadku małej wielkości zakrzepu i zlokalizowanego poza sąsiedztwem ujścia do żył głębokich dodatkowo podaje się niesterydowe leki przeciwzapalne, a w przypadku dużych zakrzepów i ich umiejscowienia blisko połączeń z układem głębokim wskazane jest leczenie heparynami drobnocząsteczkowymi.
Kompresjoterapia to przede wszystkim stosowanie pończoszniczych medycznych wyrobów uciskowych. Wybór modelu powinien być podyktowany lokalizacją zakrzepu i obejmować go w całości. Zaleca się stosowanie produktów w 2. lub 3. klasie ucisku. Podkolanówki, pończochy, czy rajstopy to wygodniejsza forma leczenia, ale równie skuteczne może okazać się po prostu bandażowanie kończyny bandażami kompresyjnymi. Jednak może to okazać się trudne do wykonania, mało stabilne i niewygodne, gdy bandażowaniem trzeba objąć udo. Przy dużym rozmiarze zakrzepu można stosować wyroby pończosznicze i dodatkowo kończynę bandażować.
Kompresję stosuje się przez kilka tygodni, do ustąpienia objawów, ale u pacjentów ze stwierdzoną niewydolnością żył –przewlekle.
Bezruch, np. leżenie w łóżku sprzyja powiększaniu się zakrzepu i przemieszczaniu się go w kierunku żył układu głębokiego. Dlatego należy mobilizować pacjenta do ruchu, najlepiej w wyrobach kompresyjnych.
I rzecz najważniejsza, powstawaniu zakrzepów sprzyja niewydolność żył powierzchniowych, dlatego wartą ją likwidować odpowiednimi zabiegami chirurgicznymi, endowaskularnymi lub skleroterapią kompresyjną.